Crocus turnefortii από την Ηρακλειά

Ηρακλειά 21/11/2011

φωτογραφίες Γιάννης Γαβαλάς

Ο Κρόκος του Τουρνεφόρ (Crocus tournefortii Gay 1832) είναι ενδημικός της Κρήτης, της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων ενώ αναφέρεται και από την Ύδρα στον Αργοσαρωνικό.
Σπάνιος στην Άμοργό, άφθονος στην Ηρακλειά ενώ φύεται και στην Δονούσα.
Η ονομασία του δόθηκε προς τιμήν του Γάλλου φυσιοδίφη Πιτόν ντε Τουρνεφόρ, που επισκέφτηκε το 1700 το Αιγαίο και την Αμοργό, από την οποία και περιέγραψε φυτά.
Βιότοπος: πετρώδεις τοποθεσίες, ρωγμές βράχων, θαμνότοποι, σε υψόμετρα 0-850 (-1400 στην Κρήτη) μ.
Έχει άνθη μεγάλα με ρόδινη απόχρωση και σκούρες ραβδώσεις, που παραμένουν ανοιχτά και στην διάρκεια της νύχτας. Φάρυγγας κίτρινος.
Στύλος με στίγματα κόκκινα ή πορτοκαλί, σχισμένα δενδροειδώς σε πολλά λεπτά νημάτια, που προεξέχουν από το περιάνθιο. Ανθήρες λευκοί.
Από τα στίγματά του στην Ηρακλειά κατασκευάζουν την ζαφορά (σαφράν)
Άνθιση: από Οκτώβριο μέχρι Δεκέμβριο.

Ετυμολογία:
Crocus > κρόκος > πιθανώς από την κρόκη (υφάδι) από τα γεννητικά όργανα (ανθήρες, κλπ) που έχουν παρόμοιο σχήμα με τα υφάδια.
tournefortii  > προς τιμήν του Γάλλου φυσιοδίφη Πιτόν ντε Τουρνεφόρ (Tournefort)