Οι φίλοι του μπλοκ

Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010

Αγροτικό συγκρότημα

Χώρα 10/04/2007 Chora

Anthyllis vulneraria subsp. rubriflora

Χώρα 25/03/2007

Η Ανθυλλίς η τραυματική υποείδος η ερυθρανθής [Anthyllis vulneraria subsp. rubriflora (DC.) Arcang. 1882] είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Θεωρείται επουλωτικό των τραυμάτων, κάτι που εξηγεί το όνομα vulneraria (τραυματική).
Το ελληνικό όνομα «ανθυλλίς» αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη για ένα υδρόβιο φυτό και από τον Πλίνιο για την Ajuga, Ο Λινναίος (Linnaeus) χρησιμοποίησε αυτό το όνομα συνδυάζοντας το ελληνικό «ανθυλλίς» και το πολύ λεπτό και πυκνό βαμβακώδες τρίχωμα που καλύπτει βλαστούς και κάλυκες (όπως ορισμένα είδη της Ajuga).
Φυτό πολύμορφο με πολλά υποείδη.
Τριχωτή όρθια ή έρπουσα πόα με φύλλα πολύμορφα. Τα κατώτερα έχουν φυλλάρια άνισα με το κεντρικό πολύ μεγαλύτερο, ενώ τα ανώτερα είναι ισομήκη.
Βιότοπος: κοινό σε άκρες δρόμων, δολίνες, ελαιώνες, σε υψόμετρα 0-900 (-2000) μ.
Άνθη λευκοκόκκινα σε κεφάλια περιβαλλόμενα από φυλλοειδή βράκτια και κάλυκες διογκωμένους πολύ τριχωτούς.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Anthyllis > υποκοριστικό του «άνθους». Το όνομα αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη για ένα υδρόβιο φυτό και από τον Πλίνιο για την Ajuga.
vulneraria > vúlnus, vúlneris τραύμα πληγή ==> επειδή έχει επουλωτικές ιδιότητες = τραυματική.
rubriflora > ruber ερυθρός, κόκκινος + flos floris άνθος = ερυθρανθής.


Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2010

Fumaria petteri subsp. petteri

Κατάπολα 26/03/2007

Η Fumaria petteri Rchb. 1838 subsp. petteri είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: ακαλλιέργητα χωράφια, περιβόλια, άκρες δρόμων, άφθονες μετά από πυρκαγιά σε πευκοδάση σε υψόμετρα 0-700 (-1300) μ.
Ετήσια πόα πολύ διακλαδισμένη από την βάση.
Φύλλα με επιμήκεις λοβούς.
Σέπαλα μεγάλα, ωοειδή, ακέραια έως οδοντωτά. Βότρυς με 15-20 άνθη. Στεφάνη ροζ με σκούρες μοβ απολήξεις.
Άνθιση Μάρτιος - αρχές Ιουνίου.

Ετυμολογία:
Fumaria > fúmus καπνός ==> απο την οσμή καπνού που αναδίδουν τα φύλλα.
petteri > προς τιμήν του Αυστριακού βοτανικού και γεωγράφου Franz Petter (1798-1858), που έκανε έρευνες σε Ελλάδα και Δαλματία. β


Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2010

Malcolmia flexuosa subsp. naxensis

Κατάπολα 24/03/2006

Η Malcolmia flexuosa subsp. naxensis (Rech. f.) Stork 1972, είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου, με εξάπλωση στις παραθαλάσσιες περιοχές του Αιγαίου.
Βίοτοπος: βραχώδεις και αμμώδεις ακτές, περιστασιακά μπορεί να βρεθεί σε φρύγανα σε υψόμετρα έως 500 μ.
Φυτό μονοετές, λίγο σαρκώδες, πολύ διακλαδισμένο από την βάση, ύψους 6-30 εκ..
Φύλλα αντωειδή προμήκη ακέραια ανοιχτοπράσινα.
Σέπαλα τα δύο με ύβο.
Πεταλα ανοιχτορόδινα, βιολετιά ή ανοιχτοβιολετιά με λευκή ή κιτρινωπή βάση.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:
Malcolmia > γένος αφιερωμένο στον W. Malcolm (19ος αιώνας), Άγγλο γεωπόνο
flexuosa > flécto λυγίζω = εύκαμπτη, λυγερή.
naxensis > Naxos Νάξος = της Νάξου.  





Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2010

Moraea sisyrinchium (Gynandriris sisyrinchium)

Αγία Τριάδα 23/03/2006

Η Moraea sisyrinchium (L.) Ker Gawl. 1804, είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση στην νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: φρύγανα, ξηρά λιβάδια, ελαιώνες, βραχώδεις περιοχές, σε υψόμετρα 0-600 (-1100) μ.
Συνώνυμο: Gynandriris sisyrinchium (L.) Parl. 1854
Πολυετές γεώφυτο.
Βλαστοί όρθιοι με 1-6 άνθη.
Φύλλα βελονοειδή, αυλακωτά με μήκος έως 50 εκ.
Άνθη γαλάζια, με διάμετρο έως 5 εκ. και μικρή διάρκεια ζωής. Τα εξωτερικά τμήματα του περιανθίου φέρουν λευκή κηλίδα με ιώδη στίγματα
Ανθίζει Φεβρουάριο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Moraea > το 1758 ο Σκωτσέζος βοτανικός Philip Miller αφιέρωσε το όνομα του γένους Morea στον Robert More (1703-1780), Άγγλο ερασιτέχνη βοτανικό. Όμως ο Λινναίος (Linnaeus) αργότερα άλλαξε το όνομα σε Moraea, συσχετίζοντάς το με το επώνυμο του πεθερού του Johan Moraeus.
sisyrinchium  > σισυρίγχιoν, όνομα φυτού με γλυκό βολβό που αναφέρεται από τον Θεόφραστο.
Gynandriris > γυνή + ανήρ ανδρός ==> επειδή τα θηλυκά και αρσενικά αναπαραγωγικά όργανα του φυτού είναι ενωμένα.

«ἴδιον δὲ τοῦ σισυριγχίου τὸ τῆς ῥίζης αὐξάνεσθαι τὸ κάτω πρῶτον, ὃ καλοῦσι...»
Θεόφραστος


Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου 2010

Ornithogalum nutans

Αρκεσίνη 23/03/2006

Το Ορνιθόγαλο το νεύον (Ornithogalum nutans L. 1753) είναι φυτό των Βαλκανίων και της Ανατολίας. Από τα πιο κομψά ορνιθόγαλα διακρίνεται από τα κωδωνοειδή, κατανεύοντα άνθη του, που κινούνται από τον άνεμο, χαρακτηριστικό που έδωσε και το όνομα στο φυτό. Φύλλα ταινιοειδή, αυλακωτά, στο μήκος του βλαστού. Τέπαλα μέχρι 3εκ. με χαρακτηριστική ασημοπράσινη χροιά που διαφέρει από αυτή των υπόλοιπων ειδών. Σε αγρούς και φρύγανα, συνήθως στην ορεινή ζώνη. Ανθίζει την άνοιξη.

Ετυμολογία:
Ornithogalum > Όρνις (πτηνό,  όρνιθα, κόττα) + γάλα. Αναφέρεται στην φράση «και του πουλιού το γάλα», λόγω του λευκού χρώματος των τεπάλων του.
nutans > nuto > nutare, νεύω = νεύον (κρεμαστό, κύπτον). Το όνομά του αναφέρεται στην κίνηση των ανθέων και των βλαστών στις πνοές του ανέμου.


Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010

Echium plantagineum

Χώρα 25/03/2007

Το Echium plantagineum (L. 1771) είναι μεσογειακό φυτό, με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Φυτό διετές, ελαφρά χνουδωτό. Τα φύλλα της βάσης μεγάλα, με ισχυρές νευρώσεις, σε ρόδακα.
Άνθη ζυγόμορφα, με κόκκινο χρώμα στην αρχή που γίνεται στη συνέχεια μοβ-μπλε. Κάλυκας κοντός. Ξεχωρίζει εύκολα από τους δυο προεξέχοντες στήμονες.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.

Ετυμολογία:
Echium > έχις (έχιδνα) - από το σχήμα των καρπών που μοιάζει με κεφάλι φιδιού = Έχιον
plantagineum > Plantago - παρόμοιο με το γένος Plantago από τα φύλλα του.
Plantago > planta πέλμα ποδιού - αναφέρεται στο μέγεθος των φύλλων.

Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2010

Anacamptis papilionacea subsp. aegaea

Χώρα 30/03/2006

Η Ανακαμπτίς η πεταλουδόμορφη [Anacamptis papilionacea (L. 1759) R. M. Bateman, Pridgeon & M.W.Chase 1997] είναι ευρωπαϊκή και μεσογειακή ορχιδέα. Περιγράφτηκε από την Ιταλία το 1759. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Ντελικάτο φυτό με ύψος 10-40 εκατοστά. Φύλλα 3-10, λογχοειδή. Ποικιλόμορφο, με αρκετές ποικιλίες και υποείδη.
Από την περιοχή του Αιγαίου περιγράφτηκε το 2013 το υποείδος Anacamptis papilionacea subsp. aegaea, (P. Delforge) L. Lewis & Kreutz), που έχει πιο εύρωστη και σφαιρική ταξιανθία και μεγαλύτερα άνθη. Το χείλος είναι καρδιοειδές με κυματοειδείς  παρυφές, οι οποίες κάπτονται προς τα πάνω. Το χρώμα του είναι ανοιχτό, με έντονα ροδόχρωμες ή ερυθρές γραμμώσεις και στίγματα.
Βιότοπος: λιβάδια, φρύγανα, θαμνότοποι, ανοιχτά δάση μέχρι τα 1800 μέτρα.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Απρίλιος.

Ετυμολογία:
Anacamptis > ανά + κάμπτω (από την κάμψη των γυρεομαγματων προς τα πίσω).
papilionacea > papilio πεταλούδα.
aegaea > Αιγαίο - αιγαιακή, του Αιγαίου

Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2010

Iris germanica

Κατάπολα 31/03/2006

Η Ίριδα η γερμανική (Iris germanica L. 1753), είναι ευρωασιατικό φυτό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: αυτοφύεται  σε βραχώδεις, περιοχές, κυρίως στην Ήπειρο και την Μακεδονία αλλά και σε βουνά της κεντρικής Ελλάδας. Τοποθετείται ως καλλωπιστικό σε άκρες αμπελιών, ελαιώνων, περιβολιών και αγρών σε πολλές περιοχές της χώρας και κυρίως στα νησιά.
Από την Βόρεια Πελοπόννησο (Χελμός, Ζήρεια) και την Οίτη έχει περιγραφεί η παρόμοια Iris hellenica, Mermygkas, Kit Tan & Yannitsaros 2010, ως ελληνικό ενδημικό σε διάκενα δασών ελάτης.
Γενικά, η Iris germanica θεωρείται από τους βοτανικούς είδος άγνωστης προέλευσης. Πιθανολογείται ότι είναι υβρίδιο ή ιθαγενές του παραμεσογειακού χώρου και της Νότιας Ευρώπης (Γιαννίτσαρος 1991). Σήμερα αυτοφύεται σε μεγάλο μέρος της Ελλάδας, συνήθως σε ελαιώνες και κοντά σε παλιά χωράφια ως εγκλιματισμένος δραπέτης καλλωπιστικής καλλιέργειας.
Είναι πολυετές φυτό με χονδρό, σαρκώδες ρίζωμα και ύψος 1 μέτρο και περισσότερο.
Φύλλα λογχοειδή μέχρι 80 εκ.
Άνθη μεγάλα, 8-10 εκ. Τα όρθια πέταλα έχουν χρώμα μοβ ανοιχτό και τα κυρτά μοβ σκούρο με λευκό προς την βάση τους και σκούρες νευρώσεις. Τα τρία κυρτά πέταλα έχουν στην βάση τους «πώγωνα» με πυκνές κιτρινωπές τρίχες.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.
Ετυμολογία:
Iris < Ίρις, η αγγελιαφόρος των θεών.
germanica < Germania.

Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2010

Spartium junceum - σπάρτο

Λεύκες 09/04/2004

Το Spartium junceum (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: θαμνώνες, βραχώδεις τοποθεσίες σε υψόμετρα 0-800 (-1300) μ.
Θάμνος πολύκλαδος, ύψους 1-3 μ. Κλαδιά πράσινα, σχοινοειδή.
Φύλλα απλά, άμισχα, 15-25 χιλ, εύπτωτα.
Ταξιανθία βότρυς. Στεφάνη κίτρινη 25 χιλ.
Καρπός χέδρωπας συμπιεσμένος, τριχωτός στην αρχή.
Ανθίζει Απρίλιο - Ιούλιο.
Ετυμολογία:
Spartium < σπάρτον.
junceum < Juncus λατινική ονομασία για το καλάμι, το βούρλο ==> αναφορά στην μορφή των βλαστών = βουρλόμορφο.