Dianthus tripunctatus

Κρίκελος (δάσος) 23/05/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Ο Dianthus tripunctatus (Sm. 1809) είναι αγριογαρύφαλλο της Ανατολικής Μεσογείου που επεκτείνεται και στην Ιταλία. Περιγράφηκε επιστημονικά στην Flora Graeca με φυτά από την Κύπρο.

Στην Ελλάδα εξαπλώνεται στα νησιά του Αιγαίου με λίγες θέσεις στην ΒΔ Πελοπόννησο. Στις Κυκλάδες αναφέρεται από Αμοργό, Ίο, Φολέγανδρο, Σέριφο, Κύθνο, Κέα, Σύρο, Τήνο και Άνδρο. 
Στην Αμοργό  φύεται σε πολλές θέσεις (Προφήτη Ηλία, Χώρα. Λαγκάδα, Θολάρια, Ποταμός, Κρίκελος, Χάλαρα, Αρκεσίνη, Κολοφάνα).
Βιότοπος: φρύγανα, ξηρά λιβάδια, αμπελώνες, παλιά χωράφια σε υψόμετρα 0-800 μ.
Άνθη μοναχικά, με πέταλα οδοντωτά, ροζ-μοβ στο πάνω μέρος και πρασινωπά-κίτρινα στο κάτω. Άνθιση: Μάιος - Ιούλιος.
Ετυμολογία:
Dianthus < Δίας + άνθος < Διόσανθος (Θεόφραστος).
tripunctatus < τρις + punca (κατιν.) κέντημα, στίγμα ==> αναφορά στα τρία στίγματα που έχουν τα πέταλα.

υδατογραφία του Bayer από την Flora Graeca

Dianthus cinnamomeus subsp. cinnamomeus

φωτογραφία από την Ηρακλειά

Γιάννης Γαβαλάς

Το αγριογαρύφαλλο Dianthus cinnamomeus (Sm. 1809) είναι ενδημικό Αμοργού (Θολάρια, Λαγκάδα, Ποταμός, Κρίκελος), Ηρακλειάς, Νάξου, Μυκόνου, Αστυπάλαιας και Κάσου. Περιγράφηκε στην Flora Graeca με φυτά από τη Νάξο. Στο βόρειο τμήμα της Νάξου το φυτό διαφοροποιείται και έχει περιγραφεί ως υποείδος Dianthus cinnamomeus subsp. naxensis.
Πολυετές φυτό με ξυλώδη βάση. Βλαστοί αρκετοί, συνήθως χωρίς διακλάδωση, ύψους 8-18 εκατοστών. Βασικά φύλλα συνήθως μαραμένα κατά την άνθιση.
Άνθη μοναχικά. Κάλυκας στενά ωοειδής — κυλινδρικός. Πέταλα οδοντωτά, 4-8 εκατοστών, με χρώματα ανοιχτό ροζ στο πάνω μέρος και κανελί στο κάτω .
Άνθιση: Μάιος – Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Dianthus < Δίας + άνθος > Διόσανθος (Θεόφραστος)
cinnamomeus < κιννάμωμον - αρχαία λέξη για την καννέλα («ἐοικυῖαι τῇ ὀσμῇ κινναμώμῳ», Διοσκουρίδης) = κυννάμωμος, επειδή τα άνθη του έχουν χρώμα ή άρωμα κανέλας.

 

υδατογραφία του Bayer από την Flora Graeca

Cymbalaria minor subsp. dodekanesi

Αγία Μαρίνα 31/03/2010

φωτογραφίες Βαγγέλης Παπιομύτογλου

Η Cymbalaria minor subsp. dodekanesi [(Greuter) Carcinero & al.] είναι ενδημική Κυκλάδων (Αμοργός, Κέρος, Φολέγανδρος), Ανατολικής Κρήτης, Καρπάθου και Ανατολικού Αιγαίου (Ρόδος, Χάλκη, Νίσυρος, Ικαρία, Σάμος).
Στην Αμοργό φύεται στην πλαγιά του Μεταλλείου, Κρίκελο, Θολάρια, Λαγκάδα, Προφήτη Ηλία, Αγία Μαρίνα Χώρας, Κόρακα Κάτω Μεριάς και στη νησίδα Νικουριά.
Τριχωτό φυτό με λεπτούς έρποντες βλαστούς.
Φύλλα στρογγυλά, τριχωτά με 3-5 ρηχούς λοβούς,
Άνθη ζυγόμορφα, δίχειλα. Άνω χείλος με κοκκινωπές λωρίδες, κάτω χείλος έντονα τρίλοβο με κίτρινο σημάδι στον λαιμό.
Προτιμά υγρά βράχια. Ανθίζει από τον Απρίλιο.
Ετυμολογία:
Cymbalaria < κύμβαλο ==> από το σχήμα των φύλλων.
minor < συγκριτικό του parvus (μικρός) = ελλάσων, μικρότερος (από άλλα συγγενικά είδη)
dodekanesi < Δωδεκάνησος.

Velezia rigida

φωτογραφία 29/04/2017

Θανάσης Παπανικολάου

Η Velezia rigida ( L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδεις και πετρώδεις βιότοποι, φρύγανα σε υψόμετρα 0-1200 μ.
Στην Αμοργό αναφέρεται από Αιγιάλη, Λεβρωσσό, Λαγκάδα, Σταυρό (Κρίκελο).
Λεπτό ετήσιο φυτό, ύψους 10-30 εκ. με άκαμπτο στέλεχος, διακλαδισμένο, τριχωτό.
Άνθη ρόδινα.
Άνθιση: τέλη Απριλίου - μέσα Ιουλίου
Ετυμολογία:
Velezia < προς τιμήν το Velèz (†1753) Ισπανού φαρμακοποιού και βοτανικού.
rigida (λατιν.) < rigeo άκαμπτο, σκληρό = άκαμπτη.

υδατογραφία του Bayer από την Flora Graeca

Velezia quadridentata

Ηρακλειά 25/05/2016

φωτογραφία Γιάννης Γαβαλάς

Η Velezia quadridentata (Sm. 1809) είναι φυτό του Αιγαίου και από τις δύο πλευρές του. Περιγράφηκε στην Flora Graeca με φυτά μάλλον από την μικρασιατική ακτή και μια υδατογραφία του φυτού από τον Bayer περιλαμβάνεται στην έκδοση της Flora Graeca.
Έχει αραιή κατανομή στο Αιγαίο, με εξαίρεση τις Κυκλάδες (με έμφαση στη Νάξο, Πάρο, Σύρο) και την Ρόδο.
Στην Αμοργό αναφέρεται από τον Κρίκελο, τον Ποταμό, τα Χάλαρα, τον Προφήτη Ηλία και την γενικότερη περιοχή των Καταπόλων. Φύεται επίσης στην Ηρακλειά.
Βιότοπος: βραχώδεις θέσεις με φρύγανα και μακκία βλάστηση σε υψόμετρα 0-700 μ.
Άνθη ρόδινα με τα πέταλα να χωρίζονται στις άκρες σε 4 τριγωνικά δόντια.
Άνθιση: τέλη Απριλίου - αρχές Ιουλίου
Ετυμολογία:
Velezia < προς τιμήν το Velèz (†1753) Ισπανού φαρμακοποιού και βοτανικού.
quadridentata < quadri τετράκις + dentata (< dens δόντι) οδοντωτή.

υδατογραφία του Bayer από την Flora Graeca

Sympetrum striolatum

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Η Sympetrum striolatum (Charpentier, 1840) είναι μια μικρή λιβελούλα εμφανίζεται σε μια μεγάλη ποικιλία υγρών ενδιαιτημάτων (λίμνες, κανάλια, ποταμοί με αργή ροή, ρέματα). Προτιμά ηλιόλουστες θέσεις. Στην Ελλάδα πετάει όλο τον χρόνο.
Μακριά από το νερό μπορεί να συγκεντρωθεί σε μεγάλο αριθμό.
Τα θηλυκά άτομα έχουν ανοιχτό κίτρινο θώρακα και κοιλιά. Τα αρσενικά γίνονται κόκκινα καθώς ωριμάζουν.
Ετυμολογία:
Sympetrum < συμπιέζω + ἦτρον (κοιλιά) ==> επειδή έχει κοιλιά πλευρικά συμπιεσμένη.
striolatum (λατιν.) = ραβδωτό, με μικρά αυλάκια ==> αναφορά στο κάτω μέρος της κοιλιάς

Centaurea spinosa

Η Centaurea spinosa (L. 1753) είναι φυτό του Αιγαίου και από τις δύο πλευρές του.
Βιότοπος: παραθαλάσσιες αμμώδεις θέσεις και άλλα παράκτια ενδιαιτήματα σε υψόμετρα 0-700 μ..
Φυτό πολύκλαδο, έντονα ακανθώδες.
Ανθικά κεφάλια μονήρη με ανθίδια λευκά-ροζ με ιώδεις αποχρώσεις στα άκρα. Υπάνθιο με διάμετρο μικρότερη από 1εκ. και βράκτια μικρά, βλεφαριδωτά.
Δημιουργεί μεγάλους, όμορφους, ημισφαιρικούς θάμνους, συνήθως κοντά στη θάλασσα.
Άνθιση καλοκαιρινή.
Ετυμολογία:
Centaurea < Centaurus > Κένταυρος (ο Κένταυρος Χείρων ήταν γιατρός και δάσκαλος του Ασκληπιού)
spinosa (λατιν.) < spina, άκανθα, αγκάθι =  ακανθώδης.

Cichorium spinosum αλιφώνι σταμναγκάθι

Τερλάκι 31/05/2020

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Το Cichorium spinosum (L. 1753) είναι μεσογειακό φυτό. Στην Ελλάδα εξαπλώνεται στο Νότιο Αιγαίο. 
Αμοργιανό όνομα: αλιφώνι, φόνος. Το βρίσκουμε σε πολλές ακτές του νησιού και στις νησίδες Νικουριά και Γραμβούσα.
Κοινό ελληνικό όνομα: ραδίκι της θάλασσας και στην Κρήτη σταμναγκάθι (επειδή σκέπαζαν το στόμιο της στάμνας με ους ακανθώδεις κλαδίσκους του)
Βιότοπος: παράκτιοι βιότοποι σε υψόμετρα 0-50 (-150) μ., στην Κρήτη και ψηλότερα.
Πολυετές είδος, περίπλοκα διακλαδισμένο, με προσκεφαλοειδή μορφή διαμέτρου 40 εκ. Τα κάτω φύλα είναι σαρκώδη, λαμπερά κι αυτά είναι που την άνοιξη γίνονται σαλάτα. Τα ανώτερα κλαδιά διαχωρίζονται και μεταμορφώνονται σε αγκάθια.
Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τα μέσα Ιουλίου.
Ετυμολογία:
Cichorium < κιχόριον, φυτό που αναφέρουν οι Θεόφραστος και Διοσκουρίδης.
spinosum (λατιν.) < spina, άκανθα, αγκάθι =  ακανθώδες.

Cichorium intybus

 05/11/2007

Το Cichorium intybus (L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Κοινό όνομα: ραδίκι.                                    
Βιότοπος: χέρσα χωράφια. λιβάδια, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-1100 (-1500) μ.
Φύλλα σε ρόδακα, πολύμορφα, συνήθως πτεροσχιδή. Ο βλαστός είναι ψηλός, διακλαδισμένος, ελαφρά χνουδωτός με κεφάλια μασχαλιαία.
Τα άνθη είναι κυανά, οδοντωτά στα άκρα.
Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι αργά το φθινόπωρο.
Ετυμολογία:
Cichorium < κιχόριον, φυτό που αναφέρουν οι Θεόφραστος και Διοσκουρίδης.
intybus < η λατινική αποδοση των ελληνικών λέξεων ίντυβος ή έντυβον = αντίδι.

«σέρις ἀγρία καὶ ἥμερος, ὧν ἡ μὲν ἀγρία πικρὶς ἢ κιχόριον καλεῖται, ἥτις ἐστὶ καὶ πλατυφυλλοτέρα καὶ εὐστομαχωτέρα τῆς κηπευτῆς. καὶ τῆς κηπευτῆς δὲ διττὸν εἶδος· ἡ μὲν γάρ τίς ἐστι θριδακωδεστέρα καὶ πλατύφυλλος ἡ δὲ στενόφυλλος καὶ ἔμπικρος». (Διοσκουρίδης)

Cichorium pumilum

Προφήτης Ηλίας 03/05/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Το Cichorium pumilum (Jacq. 1771) είναι μεσογειακό φυτό με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: διαβρωμένες πλαγιές, άκρες δρόμων και χωραφιών σε υψόμετρα 0-1100 μ.
Κοινό όνομα: ραδίκι.
Ετήσιο φυτό. Βασικά φύλλα λίγα που δεν σχηματίζουν ρόδακα.
Θεωρείται ο άγριος πρόγονος του καλλιεργημένου ραδικιού.
Άνθιση: μέσα Απριλίου - μέσα Ιουλίου.
Ετυμολογία:
Cichorium < κιχόριον, φυτό που αναφέρουν οι Θεόφραστος και Διοσκουρίδης.
pumilum (λατιν.) = μικρό (σε σύγκριση με τα συγγενικά είδη).

«σέρις ἀγρία καὶ ἥμερος, ὧν ἡ μὲν ἀγρία πικρὶς ἢ κιχόριον καλεῖται, ἥτις ἐστὶ καὶ πλατυφυλλοτέρα καὶ εὐστομαχωτέρα τῆς κηπευτῆς. καὶ τῆς κηπευτῆς δὲ διττὸν εἶδος· ἡ μὲν γάρ τίς ἐστι θριδακωδεστέρα καὶ πλατύφυλλος ἡ δὲ στενόφυλλος καὶ ἔμπικρος». Διοσκουρίδης

 

Sherardia arvensis

Προφήτης Ηλίας 14/03/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

 
Η Sherardia arvensis (L. 1753) είναι ένα κοινό φυτό σ' όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: χωράφια, λιβάδια, υγρότοποι σε υψόμετρα 0-800 (-1200) μ.
Ετήσιο φυτό, συνήθως διακλαδισμένο από την βάση. Άνθος σε σχήμα χοάνης, συνήθως ροζ.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.

Το γένος Sherardia είναι μονοτυπικό και ταξινομικά απομονωμένο.
Ετυμολογία:
Sherardia < αφιερωμένο στο Ιρλανδό βοτανικό William Sherard (1659-1728) και συγγραφέα της Schola Botanica.
arvensis < arvum (λατιν.), αγρός = αρουραίο, των αγρών.

Buglossoides arvensis subsp. arvensis

To Buglossoides arvensis [(L.) I.M. Johnst 1954] είναι φυτό της ΝΑ Ευρώπης και δυτικά φθάνει έως το Ιράν. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.

Συνώνυμο: Lithospermum arvense, L. 1753.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια.
Ετήσιο φυτό. Φύλλα επιμήκη λογχοειδή, τριχωτά.
Άνθιση ανοιξιάτικη.
Ετυμολογία:
Buglossoides < Buglossa (< βους + γλώσσα) + είδος ==> παρόμοιο με το γένος Buglossa.
arvensis < arvum (λατιν.), αγρός = αρουραίο, των αγρών.
Lithospermum < λίθος + σπέρμα ==> αναφορά στα σκληρά σπέρματα.

*** Στην Αμοργό φύεται και το Buglossoides arvensis subsp. sibthorpiana (Griseb.) R. Fern. (συνώνυμο Lithospermum sibthorpianum Griseb.) που προτιμά βραχώδεις θέσεις και φρύγανα.

Veronica persica

Η Veronica persica (Poir. 1808), είναι φυτό της Δυτικής Ασίας, ίσως αυτοφυές στον Καύκασο και το Βόρειο Ιράν. Έχει εγκλιματιστεί και αυτοφύεται σε όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη σε χαμηλά υψόμετρα. Θεωρείται πλέον κοσμοπολίτικο ζιζάνιο.
Στις Κυκλάδες αναφέρεται από Νάξο, Τήνο και Άνδρο και στην Αμοργό από τα Κατάπολα (Biel & Kit Tan).
Μονοετές φυτό με εξαπλωμένους βλαστούς, 10-40 εκ. Φύλλα ωοειδή.
Βιότοπος: χωράφια, λιβάδια, σε υψόμετρα 0-800 (-900) μ.
Άνθη γαλάζια με μπλε ραβδώσεις και λευκό κέντρο.
Ανθίζει από τον Μάρτιο.
Ετυμολογία:
Veronica < από το όνομα Santa Veronica, επειδή είναι ένα μικρό λουλούδι που εμφανίζεται κοντά στην Μεγάλη Εβδομάδα.
persica = περσική.

Elaphe quatuorlineata μελανιστικός

Κατάπολα 17/05/2021

φωτογραφία Νίκος Κωβαίος (λιβανός)

Η Ελαφή η τετράγραμμη [Elaphe quatuorlineata (Bonnaterre, 1790)] είναι ένα φίδι με μεγάλη εξάπλωση στην ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά.
Αμοργιανό όνομα: λαφίτης
Ο λαφίτης φθάνει σε μήκος το 1,5 μέτρο και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να φτάσει τα 2,5 μέτρα. Είναι ρωμαλέο, ημερόβιο φίδι. Κυνηγά στο έδαφος ενώ είναι και επιδέξιος κολυμβητής. Τρέφεται με τρωκτικά (ποντίκια, αρουραίοι), μικρά κουνέλια, πτηνά, σαύρες, αμφίβια και αυγά. Ζευγαρώνει την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν 3-18 αυγά και τα εκκολαπτόμενα φίδια έχουν μήκος έως και 40cm.  Συνήθως έχει ήπιο χαρακτήρα και καθόλου επιθετικό.
Η συνήθης εμφάνιση του λαφίτη είναι με 4 σκούρες γραμμές κατά μήκος του σώματός του. Στην Αμοργό υπάρχουν και άτομα που δεν έχουν 4 γραμμές και έχουν περιγραφεί από είτε ως ξεχωριστό υποείδος Elaphe quatuorlineata rechingeri (Werner, 1932) είτε ως ξεχωριστό είδος Elaphe rechingeri (Clark, 1994).
Η φωτογραφία της ανάρτησης δείχνει μία τρίτη (μελανιστική) χρωματική εκδοχή του λαφίτη της Αμοργού.
Ετυμολογία:
Elaphe < ελαφή (αρχαία ελληνική λέξη για το δέρμα του ελαφιού).
quatuorlineata < quatuor (τέσσερα) + linea (γραμμή).

 

Pterocephalus plumosus

Ο Pterocephalus plumosus [(L.) DC. 1828] είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα. Στις Κυκλάδες έχει αραιή κατανομή, κυρίως σε Νάξο, Σίφνο, Σύρο. Στην Αμοργό αναφέρεται από τους Biel & Kit Tan από τον Κρίκελο (Πραματευτής) στα 700 μ. 
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια, άκρες δρόμων, χαλικώδεις θέσεις σε υψόμετρα 0-900 (-1500) μ.
Όρθιο αδενωδώς χνουδωτό φυτό, λίγο διακλαδισμένο, με ύψος 20-50 εκ. 
Άνθιση: Απρίλιος - αρχές Ιουλίου.
Ετυμολογία
Pterocephalus < πτερόν + κεφαλή.
plumosus (λατιν.) < plùma φτερό ==> με όργανα σε σχήμα φτερού.

Anthemis rigida subsp. amorgina

Προφήτης Ηλίας (Χρυσόστομος) 17/04/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Στο επιστημονικό περιοδικό Phytologia Balcanica, ανακοινώθηκε από τους Biel & Kit Tan στο πρώτο τρίμηνο του 2021 ένα νέο ενδημικό φυτό της Αμοργού. Είναι η Ανθεμίς η άκαμπτη υποείδος η αμοργινή (Anthemis rigida subsp. amorgina Biel & Kit Tan, subsp. nov. 2021). Φύεται στο νότιο τμήμα του νησιού, από τον Προφήτη Ηλία - Χοζοβιώτισσα και ανατολικότερα σε υψόμετρα 260-780 μ. και σε ασβεστολιθικά εδάφη. Οι συγγραφείς πιθανολογούν ότι είναι στενότοπο ενδημικό της Αμοργού.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.
Ετυμολογία:
Anthemis  < ανθεμίς (< άνθεμον), όνομα που χρησιμοποιεί ο Διοσκουρίδης για το χαμομήλι.
rigida < rigeo άκαμπτο, σκληρό = άκαμπτη.
amorgina < Amorgos Αμοργός.

Πηγή:
PHYTOLOGIA BALCANICA 27(1): 127 – 150, Sofia, 2021

 

Reseda alba

Η Reseda alba (L. 1753) είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: φρύγανα, ελαιώνες, ξηρά λιβάδια, παράκτιοι βιότοποι, σε υψόμετρα 0-600 (-100) μ.
Φυτό με βλαστό όρθιο.
Φύλλα επάλληλα, πτεροσχιδή, με λοβούς λογχοειδείς κυματιστούς.
Τα μικρά, λευκά άνθη είναι σε πυκνό στάχυ και έχουν 5 πέταλα κροσσωτά και 5 σέπαλα μικρότερα.
Ανθίζει (Φεβρουάριο) Μάρτιο - Ιούνιο.
Ετυμολογία:
Reseda < resédo ηρεμώ ==> αναφορά σε όνομα φαρμακευτικού φυτού που αποδίδεται στο Πλίνιο.
alba = λευκή.

Allium luteolum

Προφήτης Ηλίας (Χώρα) 24/05/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Το αγριόσκορδο Allium luteolum (Halácsy 1904) είναι ενδημικό των Κυκλάδων με κέντρο την Αμοργό. Συλλέχτηκε τον Μάιο του 1898 στην Αμοργό από τον Χρήστο Λεωνή και περιγράφηκε το 1904 από τον Halácsy με δείγματα του Θ. Χελδράιχ από την Νάξο.
Στην Αμοργό φύεται σε πολλές θέσεις στην Χώρα, την Χοζοβιώτισσα, τον Μούρο, την Κάτω Μεριά, τον Κρίκελο της Αιγιάλης και τις νησίδες Νικουριά και Γραμβούσα.
Στις άλλες Κυκλάδες έχει βρεθεί σε λίγες θέσεις της Νάξου, της Ανάφης και της Αντιπάρου.
Βιότοπος: φρύγανα σε βραχώδεις τοποθεσίες, σε υψόμετρα 0 - 600 (-900) μ.
Πολυετές βολβόριζο φυτό.
Άνθη 5-25 κιτρινωπά και σπάνια ρόδινα.
Ανθίζει Μάιο - Ιούνιο.
Ετυμολογία:
Allium < allium (λατιν. Πλίνιος) < άγλις, -ίθος, η κεφαλή ή σκελίδα σκόρδου (σύμφωνα με τον Ottorino Pianigiani, 1845-1926, Ιταλό δικαστή, πολιτικό και γλωσσολόγο).
luteolum < υποκοριστικό του luteus κίτρνος = κιτρινωπό.

 

Cystoseira amentacea

Βουδοσπηλιά (ακτή) - Κάτω Μεριά 30/05/2021

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

To γένος Cystoseira αποτελείται από είδη φαιοφυκών που είναι κυρίαρχα στη Μεσόγειο και σχηματίζουν πολύπλοκες φυτοκοινωνίες με μεγάλη βιοποικιλότητα. Θεωρούνται δείκτες οικολογικής κατάστασης γιατί είναι ευαίσθητα στη ρύπανση, την βόσκηση και τον υδροδυναμισμό. Αποτελούν οικότοπος NATURA.
H Cystoseira amentacea αναπτύσσεται κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας και αποτελεί δείκτη καθαρότητας και υγείας του θαλάσσιου οικοσυστήματος.
Ετυμολογία:
cistosèira (ή cistosira ) < κύστη + σειρά ==> από τις κύστες που βρίσκονται κατά μήκος των κλαδιών.
amentacea < amentum (λατιν.) δερμάτινος ιμάντας που χρησιμοποιήθηκε για να διευκολύνει την ρίψη του ακοντίου. Η λέξη χρησιμοποιήθηκε από την βοτανική για να δηλώσει μια χαλαρή και κρεμάμενη ταξιανθία με άνθη αφανή χωρίς πέταλα ==> ο ελληνικός όρος είναι «ίουλος» (χνούδι)

 

Delphinium peregrinum

Χώρα 28/05/2020

φωτογραφία Μανώλης Σιμιδαλάς

Το Delphinium peregrinum (L. 1753) είναι φυτό της Μεσογείου και της ΝΔ Ασίας, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα, τις Κυκλάδες και την Αμοργό. Περιέργως είναι πολύ σπάνιο στην Κρήτη.
Στην Αμοργό αναφέρεται σε πολλές θέσεις: Χώρα, Νικουριά, Όρμος Αιγιάλης, Λαγκάδα, Μεταλλείο, Κόρακας και Κάτω Κάμπος στην Κάτω Μεριά.

Βιότοπος: μεσογειακοί θαμνώνες, φρύγανα, πευκοδάση και διάκενα δασών, ξηρά λιβάδια, πετρώδεις ακτές, σε υψόμετρα 0-900 (-1700).

Ετήσιο φυτό με όρθιο διακλαδιζόμενο χνουδωτό  βλαστό, με ύψος έως 1 μέτρο. Είναι τοξικό φυτό, εξαιτίας των αλκαλοειδών που περιέχει

Φύλλα παλαμοσχιδή και πτεροσχιδή με στενούς λοβούς, τα ανώτερα γραμμοειδή. 

Τα ζυγόμορφα, έμμισχα, χνουδωτά άνθη σχηματίζουν αραιούς βότρεις, κυανού-βιολετί χρώματος. Από τα 5 πέταλα της στεφάνης το επάνω φέρει μακρύ ιώδες πλήκτρο, που μοιάζει με σωλήνα και είναι στραμμένο προς τα πάνω. Τα ανώτερα πέταλα φέρουν πλευρικά πτερύγια.

Ανθίζει από τα μέσα Μαΐου μέχρι τον Αύγουστο.

Ετυμολογία:

Delphinium < δελφίνιον, φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης < δελφίν ==> αναφορά στο άνθος με το μακρύ πλήκτρο που μοιάζει με δελφίνι = Δελφίνιον.

peregrinum (λατιν.) = ξένο, εξωτικό ==> με την έννοια της περιπλάνησης, κάτι που είναι εδώ κι εκεί.

Ηρακλειά 05-06-2008

photo Γιάννης Γαβαλάς