Οι φίλοι του μπλοκ

Παρασκευή 8 Ιανουαρίου 2010

Convolvulus althaeoides

Φοινικιές 06/04/2004

Μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: βραχώδεις και πετρώδεις πλαγιές με φρύγανα, ανοιχτό κωνοφόρο δάσος, χωράφια σε αγρανάπαυση σε υψόμετρα 0-700 (-1200) μ. και περιστασιακά έως 1600 μ. στην ηπειρωτική χώρα.
Πολυετές φυτό, που συνήθως έρπει η άναρριχάται, με λεπτό βλαστό έως 100 εκ. Φύλλα εναλλάσοντα με αραιό τρίχωμα.
Άνθη 1-3 με μακρείς μασχαλιαίους μίσχους, ρόδινα με σκούρο λαιμό.
Άνθιση: Μάρτιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Convolvulus < convólvo (λατιν.) διαπλέκω ==> για τα συχνά άστατα στελέχη των ειδών αυτού του γένους = Κονβόλβουλος.
althaeoides < Althaea + είδος = αλθαιοειδής (με παρόμοια φύλα σαν της Αλθαίας)
 

Τετάρτη 6 Ιανουαρίου 2010

Pistacia lentiscus μαστιχόδεντρο

Αρκεσίνη 23/04/2005 


Ο σχίνος (Pistacia lentiscus L. 1753) είναι βασικό είδος της μεσογειακής θαμνώδους βλάστησης (μακίας, γκαρίγκ), με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα σε υψόμετρα 0-400 (-900) μ.
Κοινό όνομα: σχίνος (ο), σχίνο (το).
Τοπικό όνομα στην Αμοργό: σχινιά (η).
Ο σχίνος είναι αειθαλές, αρωματικό δέντρο ή θάμνος με ωραίο πράσινο φύλλωμα, πολύ κοινό στην ελληνική φύση. Τα φύλλα είναι σύνθετα με 2-5 ζεύγη ελλειψοειδή φυλλάρια, λεία στην πάνω, πιο θαμπά στην κάτω πλευρά. Φυτό δίοικο με θηλυκά άνθη κίτρινα και αρσενικά σκουροκόκκινα.
Καρποί μικροί, σφαιρικοί, κόκκινοι στην αρχή, μαύροι στην ωρίμανση.Το φθινόπωρο οι καρποί τους (το σχινικούκι) αποτελούν τροφή για τα κατσίκια, σε μιαν εποχή που η φυσική τροφή είναι λιγοστή.
Ανθίζει Μάρτιο - Απρίλιο

*** Η ποικιλία chia (P. Ientiscus var. chia), που ευδοκιμεί στην Χίο, είναι το δέντρο που δίνει την περίφημη μαστίχα
Τα μαστιχόδεντρα στην Χίο αποτελούν την καλλιεργημένη (με πολύ κόπο και εμπειρία) μορφή του σχίνου. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ακολουθώντας την συμβουλή του καθηγητή Θ. Ορφανίδη, το νεοσύστατο τότε ελληνικό κράτος έκανε μια προσπάθεια να εισαχθεί η μαστιχοκαλλιέργεια και στην Ελλάδα (τότε η Χίος ήταν εκτός ελληνικής επικράτειας). Έγιναν καλλιέργειες σε διάφορα μέρη και μόνο στην Αμοργό και την Αντίπαρο είχε επιτυχία η μετατροπή των σχίνων σε μαστιχόδενδρα. Η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε, γιατί από το 1912-13 η ελληνική επικράτεια υπερτριπλασιάστηκε και η Χίος ενώθηκε με την Ελλάδα.

Ετυμολογία:
Pistacia > πιστάκη (ονομασία φυτού που χρησιμοποιεί ο Νίκανδρος το 200 π.Χ. - πιστάκιον, το φυστικί), πιθανό δάνειο από κάποια ανατολική γλώσσα - μάλλον από την περσική pistáh + «-ακ», ουρανικό επίθημα
lentiscus > η λατινική ονομασία για τον σχίνο. 

Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2010

Salvia fruticosa - φασκόμηλο

Παναγία Επανοχωριανή 19/04/2005 Λαγκάδα

Η Salvia fruticosa, Mill. 1768, είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Κοινή ονομασία: φασκομηλιά, αλισφακιά
Πολυετές φρύγανο με βλαστούς πολλούς, όρθιους, καλυμμένους με πυκνό λευκό χνούδι, στην κορυφή κολλώδεις.
Φύλλα, πράσινα από πάνω, λευκωπά στην κάτω πλευρά με δυο μικρά λοβοειδή φυλλάρια στη βάση, χαρακτηριστικό που έδωσε και το συνώνυμο (Salvia triloba = με τρεις λοβούς).
Πολύ αρωματικό φυτό που συχνά χρησιμοποιείται σαν αφέψημα.
Βιότοπος: πετρώδεις τοποθεσίες, φρύγανα, λιβάδια, σε υψόμετρα 0-600 (1150) μ..
Άνθη ανοιχτορόδινα με κάλυκες οδοντωτούς, οξύληκτους κοκκινωπούς με ανάπτυξη που σταματά μετά την άνθηση.
Ανθίζει από τα τέλη Μαρτίου μέχρι τον Ιούνιο.

Ετυμολογία:
Salvia > sálvo θεραπεύω, διασώζω - όνομα που χρησιμοποιεί ο Πλίνιος γαι το φασκομηλο Salvia officinalis για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
fruticosus, a, um > frutex (λατιν.) θάμνος = θαμνώδης, πολύβλαστη. 


Σάββατο 2 Ιανουαρίου 2010

Lupinus pilosus

Κατάπολα 31/03/2006

Ο Lupinus pilosus (L. 1774) είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου. Φύεται σε σχεδόν όλα τα νησιά του Αιγαίου. Κοινό στην Αμοργό.
Αμοργιανό όνομα: λούμπουνας και λίμπουνας (πληθ. λιμπούνοι)
Οι καρποί του μοιάζουν με τα κουκιά και είναι πολύ πικροί. Στην Αμοργό τους έβαζαν στην Κατοχή σε σακιά μέσα στην θάλασσα για να ξεπικρίσουν και να τους φάνε.
Βιότοπος: ελαιώνες, άκρες δρόμων, φρύγανα σε γενικά ηλιόλουστες θέσεις και σε υψόμετρα 0-800 μ.
Φυτό μονοετές, τριχωτό, όρθιο.
Άνθη μπλε με λευκές πινελιές
Άνθιση: τέλη Μαρτίου - Μάιος.
Ετυμολογία:
Lupinus < αντιδάνειο από το «λέπω» = ξεφλουδίζω, αποφλοιώνω // κατ' άλλη εκδοχή από το  λατινικό lúpus (λύκος) ==> πιθανή αναφορά για την τοξικότητα του λούπινων, που είναι κατάλληλα για λύκους (που όμως είναι σαρκοφάγοι).
pilosus < pilus (λατιν.), τρίχα = δασύτριχος, τριχωτός.

09/12/2005

25/03/2006