Fibigia lunarioides

Ηρακλειά 06-02-2010

photo Γιάννης Γαβαλάς

Η Fibigia lunarioides [(Willd.) Sweet 1826] είναι φυτό ενδημικό των Κυκλάδων, της Δωδεκανήσου και δύο νησίδων της Κρήτης.
Χασμόφυτο, φύεται σε σχισμές ασβεστολιθικών βράχων, παίρνοντας θαμνώδη συμπαγή μορφή, σε υψόμετρα 0-200 μ..
Πολύ διακλαδισμένος θάμνος, με αρκετούς ανθοφόρους και μη ανθοφόρους βλαστούς.
Ανθίζει από τον Φεβρουάριο.
Στην Αμοργό αναφέρεται από το ακρωτήριο Ξώδοτος του Κρίκελου και από τα Θολάρια.
Στα άλλα νησιά μας φύεται στην Ηρακλειά, την Δονούσα, την Κέρο, την Αμοργοπούλα (Άνυδρο), την Κίναρο, και το Αντικέρι.
Ειδικά το Αντικέρι πρωταγωνιστεί στην σχετική με το φυτό βιβλιογραφία.
Το είχε βρεί και περιγράψει ο Πιτόν ντε Τουρνεφόρ από το Αντικέρι (που το ονομάζει «Καλόγερο») το 1700. Γράφει ότι ο καπετάνιος του πλοίου του αναρριχήθηκε στα βράχια του Αντικεριού για να πιάζει νεοσσούς μαυροπετρίτη, οι οποίοι νεοσσοί αργότερα στην Κέρο ψήθηκαν και είχαν «λευκή σάρκα, τρυφερή και με εξαιρετική γεύση», όπως σημειώνει ο Τουρνεφόρ.
Ο καπετάνιος από τους απρόσιτους βράχους του Αντικεριού κατέβασε και μερικά φυτά.
Ο Τουρνεφόρ περιέγραψε ένα από τα φυτά με το όνομα «Λουναρία η θαμνώδης, πολυετής, πολιά, μετά λευκωπού φύλλου (Lunaria fruticosa, perrenis, incana, Leucoii folio).
To 1787 o Τ. Σίμπθορπ, δημιουργός της μνημειώδους έκδοσης Flora Graeca, γράφει σε μια από τις σημειώσεις του:
«Ανησυχούσα θέλοντας να προσδιορίσω αν η Lunaria του Τουρνεφόρ (Tournefort) ήταν ένα ξεχωριστό είδος από το γένος Cheiranthus, που είχε περιγράψει ο Λινναίος (Linnaeus). Έδωσα εντολή στο καπετάνιο μας να επιστρέψουμε στον Καλόγερο, όπου εγώ είχα βρει άφθονα φυτά με σπόρους το προηγούμενο έτος. Από την Νάξο φθάσαμε μέρα κατά τις οκτώ στον Καλόγερο, που καθορίζεται στους χάρτες ως Αντικέρι. Βρήκα την Lunaria σε μεγάλη αφθονία, αλλά δυστυχώς μόνο με σπόρους».

Ετυμολογία:
Fibigia > γένος αφιερωμένο στον Γερμανό βοτανικό J. Fibig (†1792)
lunarioides > Lunaria, γένος που το χρώμα και το σχήμα των καρπών του θυμίζε luna (φεγγάρι) + είδος = λουναριοειδής..